Τελειομανία: Σταυροδρόμι Ανάμεσα στην Άριστη Επίδοση και την Υπερβολική Πίεση

«Πρέπει να το κάνω τέλεια αλλιώς δεν το κάνω καθόλου.»

«Δεν υπάρχει χώρος για σφάλματα. Είτε είναι τέλειο, είτε δεν υπάρχει καν.»

«Αν δεν μπορώ να το ολοκληρώσω με απόλυτη ακρίβεια, τότε καλύτερα να μην το ξεκινήσω καν.»

«Αν τα παρατήσω τώρα, τότε σημαίνει ότι είμαι άχρηστ@.»

«Αν αρκεστώ σε λιγότερα υποτιμώ τον εαυτό μου και μειώνω την αξία μου.»

Οι παραπάνω προτάσεις μπορεί να “χτυπούν” βαρύγδουπα στα αυτιά μας καθώς τις διαβάζουμε, όμως πόσο συχνά τις ακούμε είτε μέσα στο κεφάλι μας είτε από τους γύρω μας;

Ο Δρ. Greenspon προειδοποιεί: η τελειομανία κάνει κακό σε ‘σας, φυλακίζοντας παράλληλα τα αγαπημένα σας πρόσωπα σε έναν φαύλο κύκλο άγχους και ενοχών. Τελειομανής δεν είναι όποιος κάνει το καλύτερο δυνατό, αλλά όποιος “καταφέρνει” να αποτύχει ενώ θέλει να πετύχει το καλύτερο δυνατό. Η τελειομανία αμβλύνει τις ικανότητες και τα ταλέντα μας, με αναπόφευκτο αποτέλεσμα την αποτυχία.

Η τελειομανία αντιπροσωπεύει ένα σύνθετο φαινόμενο που επηρεάζει σημαντικά την καθημερινότητά μας. Συχνά παρανοημένη ως απλή επιδίωξη της αρτιότητας, η τελειομανία πραγματικά μπορεί να επιφέρει αρνητικά αποτελέσματα στην ψυχολογία και τις σχέσεις μας.

Η τελειομανία δεν είναι απλά η επιθυμία για την αρτιότητα, αλλά η απόλυτη ανάγκη για αυτήν, παραβλέποντας κάθε άλλη πτυχή της ζωής. Οι τελειομανείς άνθρωποι τίθενται υπό συνεχή πίεση, καθώς η αδυναμία να επιτύχουν τους υψηλούς τους στόχους συνεπάγεται συχνά με αυτοκαταστροφικές συνέπειες.

Η καθημερινότητα με την τελειομανία γίνεται μια συνεχής μάχη για την επίτευξη της αρτιότητας, με τα πρότυπα να ανεβαίνουν συνεχώς. Οι σχέσεις, είτε προσωπικές είτε επαγγελματικές, μπορεί να υποφέρουν, καθώς η τελειομανία δημιουργεί ένα κλίμα αστάθειας και ανυποχώρητης πίεσης.

Προέλευση της Τελειομανίας:

Η τελειομανία μπορεί να απορρέει από διάφορες πηγές, συχνά από συνδυασμό παραγόντων. Η πίεση από το περιβάλλον, όπως η οικογένεια, οι φίλοι, ή οι συνάδελφοι, μπορεί να προωθήσει την ανάγκη για ανταπόκριση με τον τέλειο τρόπο. Επίσης, η κοινωνική πίεση που ασκείται μέσω των μέσων ενημέρωσης και των κοινωνικών πλατφορμών μπορεί να δημιουργήσει ένα κλίμα όπου η επίτευξη της τελειότητας φαίνεται αναγκαία.

Επιπλέον, παιδικές εμπειρίες, όπως οι υψηλές προσδοκίες από τους γονείς ή οι αυστηροί κανόνες, μπορεί να διαμορφώσουν την τελειομανία. Άνθρωποι που ανατρέφονται σε περιβάλλοντα όπου η επιτυχία ήταν μοναδικά αποδεκτή, ενδέχεται να αναπτύξουν υψηλές προσδοκίες από τον εαυτό τους.

Επιπτώσεις της Τελειομανίας στην Καθημερινότητα:

Η τελειομανία διαπλάθει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και τους άλλους. Η ανέλεγκτη επιδίωξη της τελειότητας μπορεί να οδηγήσει σε στρεβλώσεις στον τρόπο που βλέπουμε την επιτυχία και την αξία. Σε προσωπικό επίπεδο, μπορεί να προκαλέσει στρες, καταθλιπτικά συμπτώματα, και απομόνωση, ενώ στις σχέσεις μπορεί να επιφέρει ένταση και αποστασιοποίηση.

Βήματα Διαχείρισης της Τελειομανίας 

Αναγνώριση και Αποδοχή:

Το πρώτο βήμα είναι η αναγνώριση της τελειομανίας και η αποδοχή ότι κανείς δεν είναι τέλειος. Η αυτοσυνειδησία και η αυτοαποδοχή είναι καθοριστικές. 

Θέσπιση Ρεαλιστικών Στόχων:

Ο ορισμός ρεαλιστικών στόχων βοηθά στη μείωση της πίεσης. Αντί να επιδιώκουμε την τελειότητα, μπορούμε να επικεντρωνόμαστε στην συνεχή βελτίωση.

Διαχείριση του Στρες:

Οι τελειομανείς είναι συχνά εκτεθειμένοι σε υπερβολικό στρες. Τεχνικές όπως η διαφραγματική αναπνοή, η γιόγκα, και η άσκηση μπορούν να βοηθήσουν στην αποφόρτιση.

Αναδιαμόρφωση της Αντίληψης:

Η αναδιαμόρφωση της αντίληψης για το τι αποτελεί επιτυχία και αξία μπορεί να είναι επίσης σημαντική. Η επίτευξη των στόχων δεν πρέπει να ορίζεται αποκλειστικά από το αν κάτι είναι τέλειο.

Αναζήτηση Υποστήριξης:

Ψυχολόγοι μπορούν να παρέχουν κατάλληλη συνδρομή στη διαχείριση της τελειομανίας, ώστε να εντοπιστούν οι συνέπειες της, να διερευνηθεί η προέλευσή της και να διαμορφωθούν τρόποι διαχείρισης για την ανακούφιση του ανθρώπου που τη βιώνει.

Η τελειομανία, παρότι προέρχεται από διάφορες πηγές, είναι προσιτή σε διαχείριση. Με την αντίληψη των κινητήρων πίσω από αυτήν και τα κατάλληλα βήματα για την διαχείριση της, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα πιο ισορροπημένο και υγιές περιβάλλον για τη ζωή μας.

Για όσους αγωνίζονται με την τελειομανία, η αυτοαποδοχή, η ανάπτυξη της ευελιξίας και η αξιοποίηση της στήριξης από τους γύρω μπορούν να οδηγήσουν σε μια πιο ισορροπημένη και ικανοποιητική ζωή.

Τελειομανία, Ενοχή, Άγχος, Υψηλές Προσδοκίες, Επίδοση

Απόδοση:

Πέννυ Παπάζογλου,

Ψυχολόγος MSc – Ψυχοθεραπεύτρια

Προτεινόμενα Βιβλία για την Τελειομανία:

Μήπως πάσχετε από τελειομανία; Ένας οδηγός απελευθέρωσης για σας και την οικογένειά σας. Greenspoon, Thomas S., Φυτράκης Α.Ε.

 

Το κυνήγι της τελειότητας. Πώς να μην πέσεις στην παγίδα. Thomas Curran, Μεταίχμιο.